Jeśli masz problemy z nadmiernym poceniem się, to artykuł dla ciebie! Dowiedz się, skąd bierze się nadpotliwość i jak z nią można walczyć.
Co to jest nadmierna potliwość?
Nadmierna potliwość, określana łacińskim terminem hyperhidrosis, to wydzielanie potu w ilości większej niż niezbędna do utrzymania prawidłowej ciepłoty ciała. Nadmierna potliwość wywołana jest nadczynnością gruczołów potowych zwykłych (ekrynowych). Osoby z nadmierną potliwością wydzielają 4-5 razy więcej potu niż to konieczne. W badaniach klinicznych za nieprawidłowe uważa się spoczynkowe wydzielanie powyżej 50 miligramów na minutę. Nadmierną potliwość dzieli się na umiejscowioną (zlokalizowana – np. w obrębie dłoni i stóp), bądź uogólnioną (dotyczącą całego ciała).
Co może być przyczyną nadmiernego pocenia?
Nadmierna potliwość może być pierwotna (bez określonej przyczyny) lub wtórna (gdy nadmierna potliwość jest objawem innej choroby). Zatem zanim rozpocznie się leczenie nadmiernej potliwości należy wykluczyć liczne sytuacje gdy nadmierne pocenie się jest jedynie objawem innej choroby.
Wskazanie do intensywnej diagnostyki stanowi sytuacja gdy obfitym potom towarzyszą inne objawy, a zwłaszcza utrata masy ciała i złe samopoczucie. Wtórne przyczyny nadmiernej potliwości obejmują najczęściej: przewlekłe zakażenia (gruźlica), choroby nowotworowe (chłoniak, białaczka), choroby endokrynologiczne (cukrzyca, nadczynność tarczycy, menopauza) czy inne: nadciśnienie, wstrząs, hipoglikemia, choroby autoimmunologiczne. Nadmierne pocenie wywołują także niektóre leki: leki cholinergiczne oraz używki: alkohol, kofeina, nikotyna.
Przykłady nadmiernej potliwości
Pocenie emocjonalne – dotyczy głównie dłoni, stóp, dołów pachowych, a także w mniejszym stopniu pachwin i twarzy. Występuje w stanach napięcia emocjonalnego takich jak strach ale także radość, czy wzruszenie. Nasila je dodatkowo stosowanie używek (kofeina, nikotyna) a także spożywanie gorących i pikantnych potraw. Zjawisko to dotyczy obu płci i może występować rodzinnie. Często rozpoczyna się w okresie dojrzewania i zwykle nasilenie problemu maleje po 25 roku życia. Ten typ pocenia to najczęstsza przyczyna konsultacji dermatologicznych pacjentów zgłaszających się z problemem nadmiernej potliwości.
Nadmierne pocenie asymetryczne – zwykle ma charakter wtórny. Występuje przede wszystkim w przebiegu schorzeń neurologicznych w tym pourazowe uszkodzenie splotu nerwowego, zespół cieśni nadgarstka.
Nadmierne pocenie smakowe – pocenie się warg, czoła, czy nosa po zjedzeniu niektórych potraw zwłaszcza gorących i pikantnych to zjawisko fizjologiczne. Szczególną postać pocenia smakowego stanowi zespół uszno- skroniowy (Freya). Jest on następstwem uszkodzenia nerwu uszno-skroniowego. Po urazie w tej okolicy podczas wydzielania śliny w trakcie jedzenia dochodzi do jednoczesnego pobudzenia gruczołów potowych w przyległej skórze po stronie uszkodzenia. Ocenia się, że nawet 1% populacji cierpi na jedną z odmian nadmiernej potliwości. Dolegliwości zwykle pojawiają się w drugiej lub w trzeciej dekadzie życia.
Sposoby walki z nadpotliwością
Jak działają dezodoranty i antyperspiranty?
Dezodoranty niwelują jedynie nieprzyjemny zapach już istniejącego potu. Odbywa się to poprzez hamowanie działania mikroorganizmów rozkładających składniki potu (dezodoranty antyseptyczne) lub poprzez pochłanianie i maskowanie zapachu przez środki chelatujące, środki absorbujące i zapachowe (dezodoranty nieantyseptyczne).
Antyperspiranty to środki przeciw poceniu się, które hamują nadmierną produkcję potu w miejscu aplikacji. Antyperspiranty wykazują jednocześnie działanie dezodorujące – niwelują nieprzyjemny zapach. Substancjami aktywnymi w antyperspirantach są przede wszystkim sole glinu (aluminium). Działanie antyperspiracyjne soli glinu polega na zaczopowaniu naskórkowej części przewodu wyprowadzającego gruczołów potowych. Blokujący wydzielanie potu czop powstaje w wyniku powolnej neutralizacji soli glinu, prowadzącej do powstania wodorotlenkowego żelu. Czop składający się z żelu wodorotlenkowego jest bardzo powierzchowny – tworzy się w naskórkowej części przewodu wyprowadzającego. Czop ten jest usuwany ze skóry dzięki fizjologicznym procesom złuszczania naskórka.
Anti-Perspirant Intensive Przeciw Nadmiernemu Poceniu w spreju (Eucerin, 33 zł/30 ml), Anti-Perspirant Przeciw Silnemu Poceniu w roll-onie (Eucerin, 22 zł/50 ml), dezodorant do skóry wrażliwej w roll-onie (Eucerin, 22 zł/50 ml)
Inne metody leczenia nadmiernej potliwości
- Jontoforeza
Jest to metoda szczególnie zalecana do leczenia nadpotliwości dłoni i stóp. Jest to zabieg rozrywania kanałów jonowych w gruczołach potowych z użyciem prądu. Do rąk i stóp doprowadza się przez kąpiel wodną słaby prąd stały (10-25mA). Działanie polega na ograniczeniu wydzielania potu przez gruczoły potowe bez ich uszkadzania. Zabiegi powtarza się codziennie lub co drugi dzień przez 15-30 minut.
- Toksyna botulinowa
Toksyna botulinowa typu A posiada udokumentowaną skuteczność i bezpieczeństwo w leczeniu nadpotliwości ograniczonej. Niewielkie ilości toksyny botulinowej podane w okolice gruczołów potowych powodują zlokalizowane, długotrwałe (4-6 miesięcy) i odwracalne zablokowanie przekaźnictwa nerwowego odpowiedzialnego za pobudzenie gruczołów potowych. Ograniczeniem jest duży koszt takiego leczenia oraz konieczność powtarzania zabiegu: pach- co 6-12 miesięcy, dłonie i stopy – nawet co 3-6 miesięcy.
- Leczenie operacyjne – usunięcie gruczołów potowych
Gruczoły potowe zwykłe (ekranowe) pod pachami można usunąć chirurgicznie. Często za większość wydzielanego potu odpowiada stosunkowo niewielka powierzchnia skóry, którą można poddać leczeniu chirurgicznemu. Mogą jednak wystąpić powikłania– zakażenia i długotrwałe gojenie się ran. Niekiedy stosuje się mniej inwazyjne techniki w postaci podskórnego wyłyżeczkowania lub usunięcia gruczołów potowych techniką odsysania tłuszczu. Nadal mogą wystąpić takie powikłania jak: krwiaki, stwardnienie tkanki podskórnej czy częściowa martwica skóry.
- Leczenie operacyjne – sympatektomia
To przecięcie pni współczulnych – w leczeniu nadpotliwości na poziomie II lub III zwoju piersiowego. Obecnie stosuje się technikę endoskopową, ale zgodnie z międzynarodowymi wytycznymi powinno się ją stosować tylko wtedy gdy zawiodły inne, mniej inwazyjne metody. Najczęstszą przyczyną niezadowolenia pacjentów po tym leczeniu jest nadmierne pocenie kompensacyjne w innej okolicy ciała – może ono wystąpić u 30-70% pacjentów i czasem jest bardzo niepokojące.
tekst: serwis prasowy Eucerin
