Wątroba i trzustka to organy niezwykle ważne ze względu na trawienie pokarmów oraz oczyszczanie organizmu. Kiedy chorują, jednym z głównych elementów leczenia jest odpowiednia, lekkostrawna dieta, która odciąża trzustkę i wątrobę oraz zmniejsza ich aktywność wydzielniczą.
Jak jeść?
Osoby cierpiące na schorzenia trzustki i wątroby mają zmniejszony apetyt – dlatego posiłki powinny być zróżnicowane i smaczne – zachęcające do jedzenia. Zawsze świeże – unikajmy odgrzewania. Powinno ich być 4-5 w ciągu dnia, w niewielkich porcjach i o stałych porach. Kolacja – najpóźniej 3h przed snem. Ważne jest także dokładne przeżuwanie jedzenia – wtedy łatwiej przebiega trawienie. Wypijajmy też ok. 2,5 litra niegazowanych, niesłodzonych napojów dziennie.
Jak przyrządzać posiłki?
Aby uczynić pożywienie możliwie jak najłatwiejszym do strawienia, unikajmy smażenia i pieczenia w tłuszczu. Dzięki temu ograniczymy jego ilość w diecie. Jeśli pieczemy – używajmy do tego specjalnego rękawa lub folii. Bez obaw możemy za to dusić, gotować, blanszować i przyrządzać na parze. Aby dodatkowo ułatwić organizmowi trawienie posiłków, rozdrabniajmy produkty – warzywa i owoce przecierajmy przez tarkę, mięso zaś warto zmielić.
Czego unikać?
W diecie wątrobowej i trzustkowej naczelną zasadą jest ograniczenie spożywania tłuszczu i eliminacja alkoholu. Co jeszcze wyeliminować?
– tłuste mleko, śmietana, sery, sery dojrzewające
– tłuste mięsa i wędliny, paczkowane wyroby mięsne
– warzywa strączkowe
– mąka żytnia oraz wyroby z niej (pieczywo, makarony)
– żółtko jaja
– ryby wędzone, konserwy rybne
– smalec, słonina, łój, twarde margaryny
– smażone na tłuszczu ziemniaki (frytki, placki, pyzy)
– owoce niedojrzałe i suszone
– warzywa stare; warzywa podawane z tłustymi sosami, z musztardą, konserwowe oraz świeża kapusta, por, czosnek, cebula, rzepa, rzodkiew, szczypior, brukiew; zupy z w.w. warzyw
– tłuste zupy i zawiesiste sosy
– słodkie napoje i słodycze, szczególnie te „kupne”(w tym słodkie bułeczki)
– ocet, pikle, pikantne przyprawy
– grube kasze (pęczak, gryczana)
– mocna kawa, mocna herbata, woda gazowana.
Co wolno jeść bez obaw?
– mleko chude (0,5-1,5%) i jego przetwory: jogurty, kefiry, twaróg
– pieczywo jasne suche (czerstwe)
– mąka pszenna, kukurydziana, pytlowa, ziemniaczana i wyroby z nich
– kasza manna, ryż biały, drobny makaron
– białko jaja
– młode, chude mięso wołowe, cielęce, z królika, indyka, kurczaka oraz chude, jak najmniej „ulepszane” wędliny
– ryby niewędzone
– masło w ograniczonej ilości, oleje roślinne
– dojrzałe, świeże owoce bez skórki i pestek
– cukier, miód, dżemy, przetwory owocowe
– przyprawy: sól, sok z cytryny, koper, majeranek, wanilia, kminek, cynamon, pietruszka, goździki, melisa, świeże zioła
– napoje: woda, kawa zbożowa, mleko, domowe soki owocowe i warzywne, herbatki ziołowe i owocowe
Jedz raz na jakiś czas:
– mąka razowa i pieczywo graham
– kasza jaglana
– podroby, ryby wędzone
– rosół, zupy zaprawiane śmietaną
– słaba kawa naturalna
– naleśniki
– miękkie margaryny
– warzywa kapustne
– domowe ciastka, czerstwe ciasto drożdżowe
Przykładowe dania:
Na śniadanie: zupy mleczne z dodatkiem dozwolonych kasz lub drobnego makaronu, pieczywo z warzywami i chudą wędliną.
Na obiad lub kolację: makaron lub risotto lub z mięsem i warzywami, kasze, ziemniaki, zupy: krupnik, zupy mleczne, owocowe, zupy warzywne niezabielane, zupa pomidorowa, kalafiorowa (zupy zagęszczamy mąką lub mlekiem), zapiekanka makaronowo-warzywna, warzywa duszone z przyprawami i chudym mięsem, pierogi leniwe, lane kluski.
Na deser: budyń, kisiel, kompot, galaretki, musy owocowe.
Ważne, by obserwować reakcje organizmu na określone pokarmy – nie wszystkie produkty z listy dozwolonych mogą pasować choremu, nie wszystkie zakazane – faktycznie szkodzić. Kluczem do efektywnej samoobserwacji niech będzie umiar i ostrożność w próbowaniu kolejnych potraw.
