Przedstawiamy kompedium wiedzy o bliznach – czym są, jak powstają, co możemy z nimi zrobić i jak się ich pozbyć. Sprawdź!
Czym jest blizna?
Blizna jest efektem odkładania włókien kolagenu, które tworzą się jako naturalna część procesu gojenia w następstwie uszkodzenia skóry.
Kiedy blizna przejdzie już przez liczne zmiany w procesie dojrzewania, otaczająca ją skóra nigdy nie osiągnie normalnej wytrzymałości i elastyczności. Mieszki włosowe i gruczoły potowe w miejscu blizny nie będą odrastać.
Czemu powstają blizny?
Gdy następuje uszkodzenie ciągłości naskórka, organizm ludzki zaprogramowany jest tak, by jak najszybciej naprawić uszkodzone miejsce, poświęcając na to całą energię oraz dostępne środki, tak by proces gojenia nastąpił szybko, co nie oznacza że przebiega on idealnie. W rezultacie występuje nadprodukcja kolagenu w miejscu rany, co prowadzi do powstawania blizn.
Jakie są etapy powstawania blizn?
W zależności od wielkości i głębokości rany, tworzenie się blizn może trwać nawet do dwóch lat i składa się z trzech następujących etapów:
Etap pierwszy Gdy ciągłość naskórka zostanie przerwana, krew napływa do miejsca powstania rany, formując strup – biologiczny opatrunek, po to by zmniejszyć utratę krwi i zabezpieczyć przed dalszym uszkodzeniem naczyń. Komórki krwi uwalniają substancje chemiczne, by oczyść ranę i przygotować ją do gojenia. Etap ten trwa kilka dni.
Etap drugi Proces gojenia rozpoczyna się, gdy powstaną włókna kolagenowe oraz podstawowe substancje tworzące rusztowanie dla blizny. Na tym etapie, który trwa od dwóch dni do trzech tygodni, są formowane nowe naczynia włosowate, a zewnętrzna warstwa skóry zostaje zagojona.
Etap trzeci Na tym etapie, włókna kolagenowe nadal są produkowane i wypełniają obszar rany, tworząc bliznę, która jest następnie przebudowywana. Kiedy blizna obejmuje i chroni miejsce rany, to naskórek może zostać łatwo przerwany. W kolejnych miesiącach następujących po zakończeniu procesu gojenia, zabliźniona skóra odzyska częściowo sprężystość, zazwyczaj do 70-80% pierwotnej sprężystości skóry.
Czy wszystkie blizny są takie same?
Ze względu na fakt, że proces gojenia u każdej osoby przebiega inaczej, ostateczny wygląd blizny może się różnić. Czynniki, takie jak: typ skóry, lokalizacja blizny, rodzaj blizny, wiek blizny, a nawet stan odżywienia będą odgrywać rolę w ostatecznym ustaleniu, jak wyglądać będzie blizna.
Rodzaje blizn można podzielić na następujące kategorie:
- zwykłe blizny – pojawiają się w wyniku procesu zapalnego, na początku są ciemne, z czasem stają się bardziej płaskie i jaśniejsze, w efekcie widoczne są jako drobne delikatne linie
- blizny zanikowe – powstają poniżej powierzchni skóry, ich przykładem są blizny po trądziku lub ospie
- blizny przerostowe – blizny przerostowe rozrastają się ponad uszkodzoną skórę, ale zawsze w granicach rany, charakteryzują się one nadmierną ilością kolagenu
- bliznowce (keloidy) – są to przerośnięte blizny, które rozprzestrzeniają się poza granice rany, powiększają się wraz z upływem czasu i zazwyczaj odnawiają się po wycięciu
- blizny przykurczowe – blizny przykurczowe często rozwijają się w wyniku dużych ubytków skóry, w procesie gojenia brzegi rany są ku sobie przyciągane i to powoduje przykurcz, najczęściej pojawiają się w wyniku oparzeń
- rozstępy – rozstępy występują w okresie szybkiego przyrostu masy ciała (okres dojrzewania u nastolatków, ciąża), skóra wtedy może ulec gwałtownemu rozciągnięciu, w skutek czego następuje zerwanie sieci włókien kolagenowych znajdujących się w skórze właściwej, następnie podczas procesu gojenia powstają blizny. Blizny te widoczne są na powierzchni skóry jako rozstępy.
Jak powszechne są blizny?
Przeciętnie ludzie mają trzy blizny na ciele.
Szacuje się, że spośród wszystkich nowych blizn większość powstaje w skutek codziennych skaleczeń, zadrapań i drobnych oparzeń (34%). Pozostałe nowe blizny powstają podczas operacji przeprowadzanych w szpitalu (20%), urazów (15%), podczas planowanych zabiegów chirurgicznych (15%), usuwania pieprzyków (6%) oraz zabiegów kosmetycznych (10%).
Jeśli chodzi o problem blizn jako zjawisko, Latynosi mają 5 razy więcej blizn niż przedstawiciele rasy białej, Azjaci 10 razy więcej, a na skórze Afroamerykanów jest ich 20 razy więcej.
Jaki wpływ mają na nas blizny?
W świadomym społeczeństwie, które kładzie duży nacisk na to, jak wyglądamy, blizny mogą powodować, że niektórzy ludzie są mniej pewni siebie i mają obniżone poczucie własnej wartości. Te efekty psychologiczne często różnią się i zależy to głównie od lokalizacji blizn, w jaki sposób doszło do powstania blizny, a także od wieku i płci danej osoby.
Badania pokazują, że 65% kobiet i 35% mężczyzn ma świadomość posiadania blizn.
Oprócz psychologicznych skutków, w niektórych przypadkach blizny mogą powodować dolegliwości fizyczne, w tym ból, swędzenie i tkliwość.
Co możemy zrobić z bliznami?
Blizny zazwyczaj z czasem zanikają, jednakże należy pamiętać, że nie ma produktu, który sprawi że blizna zniknie całkowicie. Istnieją różne rozwiązania, które oferują możliwość poprawy wyglądu blizn.
Żele, kremy, maści i olejki – przeznaczone do stosowania miejscowego, są uważane powszechnie za najtańszy sposób poprawy wyglądu blizn.
Specjalistyczny olejek Bio-Oil (36,99 zł/60 ml) pomaga poprawić wygląd nowych i istniejących blizn. Przeczytaj o nim WIĘCEJ >>>
Korekta chirurgiczna i terapia laserowa – są to metody stosowane, aby zmienić lub wymodelować kształt blizn w celu poprawy ich wygląd.
Iniekcje – kolagen i inne miękkie wypełniacze tkankowe są wykorzystywane do podniesienia zapadniętych blizn, natomiast zastrzyki steroidowe stosowane są by spłaszczyć i zmiękczyć podniesione blizny.
Krioterapia – metoda ta zamraża górne warstwy blizny, aby usunąć nadmiar tkanki bliznowatej.
Radioterapia – metody tej używa się w ciężkich przypadkach do zmniejszenia blizn przerostowych oraz bliznowców (blizn koloidowych) po operacjach chirurgicznych.
Dermabrazja – metoda ta polega na usunięciu górnych warstw skóry.
Bandaże ciśnieniowe – są najczęściej używane do blizn powstałych w wyniku oparzenia, mogą spłaszczyć i zmiękczyć blizny.
Literatura:
1) A. Bayat, D. A. McGrouther, M. W. J. Ferguson, Skin Scarring. British Medical Journal 2003 326:88-92
2) Richard Shih, et al Review of OTC Topical Scar Treatment Products. PRS Journal Volume 119, Number 3, American Society of Plastic Surgeons
3) S. Rahban, W. Garner, Fibroproliferative Scars, Clin Plastic Surg 30 (2003) 77-89.
4) CMI Chicago 5/12/2005 Skincare: stretch mark/scar therapy trends: Minimize scars by Jane E Ellen 13 May 2003, Special to the Daily Press 2004.
5) www.scarinfo.org
6) www.aad.org – American Academy of Dermatology 2006
tekst: mat. pras. Bio-Oil
