Postawa ciała każdego człowieka – dziecka również, zależy od wielu czynników. Utrwalanie właściwych nawyków od najmłodszych lat jest bardzo ważne i w dużym stopniu wpływa na naszą sprawność w dorosłym życiu.
Patrzymy na nasze dzieci codziennie. Co powinno nas zaniepokoić? Pierwszym objawom z reguły nie towarzyszy ból, ani dyskomfort. Naszą czujność powinny wzbudzić pewne przyzwyczajenia: siedzenie na zgiętej nodze, pochylanie się mocno nad książką, przysuwanie twarzy przed sam ekran komputera, noszenia plecaka zawsze na jednym ramieniu, garbienie się podczas siedzenia, zbyt mocno ściągnięte ramiona do przodu itp. Takie nawyki łatwo wyplenić. Wymaga to jednak konsekwencji i samozaparcia zarówno ze strony rodziców, jak i dziecka.
Aktywność fizyczna dziecka podstawą dbania o kręgosłup
Już w starożytności zdawano sobie sprawę z tego jak ważna jest aktywność fizyczna.. Także dziecko powinno się ruszać. Przez aktywność rozumie się wszelkie zabawy wymagające biegania, skakania, jazda na rowerze, rolkach, pływanie, taniec itp.
Pamiętajmy jednak, żeby nie popadać w skrajności. Dziecko powinno bawić się ruchem, czerpać z tego radość. Aktywność sportowa nie powinna być traktowana jako obowiązek. Dla najmniejszych – ruch powinien stanowić element zabawy. W przypadku starszych dzieci, nastolatków, powinniśmy pozwolić im na swobodę w wyborze dyscypliny sportowej. Nie skazujmy ich na ruch, którego nie lubią. Nastolatek sam powinien wybrać swoją ulubioną (ale bezpieczną) formę aktywności ruchowej.
Pamiętajmy, że do czasu, kiedy trwa wzrost kostny dziecka, jego struktury układu szkieletowego są bardziej narażone na obciążenia. Oznacza to, że aktywność musi być zawsze dopasowana do wieku, wzrostu, stopnia rozwoju psychicznego i fizycznego. Odpowiednio dobrana aktywność fizyczna umożliwi dziecku/nastolatkowi uniknięcie problemów z przyjęciem i utrzymaniem prawidłowej postawy. Nie da się tego osiągnąć bez prawidłowo przygotowanego i wytrenowanego układu mięśniowego.
Prawidłowa postawa podczas nauki
Długi czas spędzany w pozycji siedzącej, liczne zajęcia w szkole, poza szkołą, nauka w domu, rozrywka przed komputerem, sprawia, że kręgosłup dziecka, tak samo jak dorosłego, jest narażony na przeciążenia. Dlatego zwróćmy uwagę by zapewnić dziecku maksymalny komfort. Stanowisko pracy czy nauki dla dziecka powinno być dostosowane do jego wzrostu. Stopy dziecka powinny znajdować się na podłodze lub podnóżku. Plecy powinny opierać o oparcie (ale nie „leżeć” na krześle). Łokcie i przedramiona dobrze, aby były podparte o blat stołu, lub o podłokietniki krzesła. Ważne jest też dobre oświetlenie pomieszczenia (światło w pokoju i celowe dla praworęcznych dzieci – z lewej strony). Dla wzroku ważna jest odpowiednia odległość oczu od punktu obserwowanego. To gwarantuje, że kręgosłup będzie właściwie wyprostowany podczas siedzenia. Zadbajmy też o przerwy w czasie nauki – dla młodego organizmu długie pozostawanie w pozycji siedzącej jest szczególnie obciążające.
Jak prawidłowo zadbać o kręgosłup dziecka?
1. Zachęcaj swoje dziecko do aktywności fizycznej
2. Zwróć uwagę na prawidłową postawę dziecka podczas pracy przy biurku
3. Obserwuj nawyki swojego dziecka
4. W razie nieprawidłowości zawsze warto zasięgnąć opinii specjalisty
Co zrobić, gdy profilaktyka nie wystarcza?
Co jednak w sytuacji, gdy niedbałe przyzwyczajenia dziecka przerodziły się już w nawyk – gdy dziecko zawsze niedbale siedzi, nie pamięta, nie koryguje, a nawet nie potrafi skorygować postawy ciała? Czy lekka asymetria jest już problemem? Czy za mocno zgarbione plecy, albo zbyt wklęsła część lędźwiowa to już pretekst do kontroli lekarskiej? Zasada jest prosta – lepiej jest być zbyt uważnym obserwatorem, niż za późno zgłosić się do specjalisty. Każda asymetria powinna więc nas niepokoić. Zbyt silne pochylenie głowy w jakąkolwiek stronę, pogłębienie naturalnych krzywizn kręgosłupa, brak ruchomości, bądź asymetryczne jej ograniczenia (w jedną stronę skręcę głowę tyle, a w drugą mniej) – wszystko to może sygnalizować jakiś problem. Już same powtarzające się przyzwyczajenia do przyjmowania jednej, określonej postawy mogą sugerować tendencję to powstania w przyszłości zmian w narządzie ruchu.
Najgorzej, gdy dziecko trafia do specjalisty już z bardzo widoczną i utrwaloną niepoprawną postawą. Może się okazać, że jest już za późno na zachowawczy sposób leczenia, że zmiany niosą za sobą zniekształcenia struktur kostnych i mięśniowych. Owszem, rehabilitacja posiada szereg metod pomagających w problemach z postawą ciała, dysponuje całym wachlarzem ćwiczeń, zabaw czy gier korekcyjnych. Może się jednak okazać, że sukcesem wtedy będzie już nie wycofanie zmian, ale uniknięcie ich progresji.
tekst: mgr Anna Ogrodniczak, Klinika Rehabilitacji Nowy Dwór
