Jarmuż to warzywo, które coraz częściej ląduje na naszych talerzach. Dlaczego? W dużej mierze za sprawą mody na zdrowe odżywianie. I dobrze! Jarmuż ma bowiem wiele właściwości zdrowotnych, zatem może stanowić ważny element prawidłowo zbilansowanej diety.
Właściwości i bogaty skład sprawiają, że jarmuż zaliczamy do tzw. superfoods. Kategoria ta obejmuje produkty, które mają wiele składników aktywnych, pozytywnie wpływających na stan organizmu. Moda akurat na jarmuż przyszła do nas z Nowego Jorku i Londynu i sprawiła, że to warzywo z rodziny kapustowatych zyskało rangę wręcz luksusowego. Sok z jarmużu, sałatka lub surówka z jarmużem, chipsy z jarmużu, zupa jarmużowa, jarmuż na ciepło, jarmuż na zimno – w internecie znajdziecie setki przepisów na dania z jarmużem i szczegółowe wyjaśnienia krok po kroku, jak daną potrawę przyrządzić. Dlatego my dziś nie skupimy się na konkretnych przepisach kulinarnych na jarmuż, ale postaramy się was przekonać, że warto wprowadzić jarmuż do swojej diety na stałe. Jego właściwości prozdrowotne są naprawdę nie do przecenienia.
Jarmuż – co to za warzywo?
Jarmuż znany jest już od starożytności, choć moda na jedzenie go dopiero niedawno do nas dotarła. Do tej pory bowiem był nawet chętnie wykorzystywany w kuchni, ale co najwyżej do… dekorowania półmisków. I nic w tym dziwnego – wygląda naprawdę ładnie! Ma długie, pomarszczone liście (zielone, fioletowozielone lub fioletowobrązowe) i wygląda trochę jak miks kapusty i brokuła 😉 Sezon na jarmuż trwa od września do początku zimy, a warzywo najlepiej zbierać już po pierwszych przymrozkach, ponieważ niska temperatura eliminuje goryczkę, sprawiając jednocześnie, że w warzywie wytwarzane są nadające mu słodki smak cukry. Dlatego czasami warto po zakupie, a przed przygotowaniem potrawy, zamrozić jarmuż, a potem rozmrozić i dopiero przystąpić do pichcenia.
Jak przyrządzić jarmuż?
Jarmuż można podawać na surowo lub przetworzony. Możliwości masz naprawdę – możesz zdecydować się, by zrobić z niego sok, możesz dodać do innego koktajlu, krótko podsmażyć, ugotować w wodzie lub na parze, jak również upiec. Dużą popularnością cieszą się zwłaszcza chipsy z jarmużu. Do sałatek i surówek, a zatem do podania z reguły na surowo, warto wybierać młode, delikatne liście. Te większe i twardsze lepiej będą smakowały po obróbce termicznej.
Właściwości zdrowotne jarmużu
Ponieważ jarmuż należy do roślin kapustnych, podobnie jak inne warzywa z tej rodziny zawiera sulforafan, czyli silny przeciwutleniacz o działaniu przeciwnowotworowym. Uwaga: aby go nie zniszczyć, jarmuż najlepiej gotować (jak brokuły) na parze przez max. 4 minuty. Wtedy będzie nie tylko smaczny, ale i na pewno zdrowy. Znajdziemy w nim także karotenoidy – beta karoten, luteinę i zeaksantynę. A jak pokazują badania, karotenoidy maja pozytywny wpływ na zmniejszenie ryzyka występowanie różnych nowotworów, w tym raka jamy ustnej, krtani, przełyku i pęcherza moczowego. Ponadto luteina i zeaksantyna zapobiegają zwyrodnieniu plamki żółtej. Jarmuż to także skarbnica witamin, w tym C (zwalcza wolne rodniki), K (reguluje procesy krzepnięcia ) i A (odpowiada m. in. za stan skóry). Znajdziemy w nim również indole, które wykazują działanie hamujące w produkcji estrogenów, przez co chronią przed rakiem piersi. Ale i to nie wszystko, bo jarmuż „oferuje” bogactwo istotnych dla organizmu pierwiastków, takich jak potas, który wpływa na prawidłową pracę układu sercowo-naczyniowego i bardzo istotny dla stanu kości i zębów wapń.
100 g surowego jarmużu to*:
- wartość energetyczna – 49 kcal
- białko – 4,28 g
- tłuszcz – 0,93 g
- węglowodany – 8,75 g
- błonnik – 3,6 g
Witaminy
- witamina C – 120 mg
- tiamina – 0,110 mg
- ryboflawina – 0,130 mg
- niacyna – 1,000 mg
- witamina B6 – 0,271 mg
- kwas foliowy – 141 μg
- witamina A – 9990 IU
- witamina K – 704.8 μg
Minerały
- wapń – 150 mg
- żelazo – 1,47 mg
- magnez – 47 mg
- fosfor – 92 mg
- potas – 491 mg
- sód – 38 mg
- cynk – 0,56 mg
Gdzie kupić jarmuż?
Na bazarku, w sklepie ze zdrową żywnością lub w hipermarkecie – jest coraz łatwiej dostępny. Należy wybrać warzywo o ciemnozielonych, jędrnych, kruchych liściach bez plam i uszkodzeń. Po zakupie najlepiej trzymać go na dole lodówki w woreczku foliowym z dziurkami. Ale uwaga: max 3 dni, potem powinien wylądować na talerzu lub z zamrażarce.
Ile kosztuje jarmuż?
Cena jarmużu (łac. Brassica oleracea var. Sabellica) zależy od jego formy. Świeży jarmuż kosztuje kilka złotych – w marketach opakowanie 200 g dostaniesmy za ok. 5 zł. Można także kupić nasiona i samemu uprawiać to warzywo. To roślina dwuletnia, o rozłożystych liściach dochodzących do metra wysokości. Paczka nasion kosztuje mniej niż 2 zł.
Uwaga, uwaga!
Jarmuż, podobnie jak inne warzywa kapustne, dostarcza sporo goitrogenów – związków, które mogą wpływać na metabolizm jodu, stąd osoby z chorą tarczycą powinny go unikać! Jest także bogaty w szczawiany (jak szpinak), więc pas modzie na jarmuż powinny powiedzieć także osoby z kamicą szczawianową.
* Dane na podstawie USDA National Nutrient Database.
