Kwas fosforowy to składnik zaaprobowany do stosowania w produktach żywnościowych. Jednak jego obecność wciąż wzbudza wiele kontrowersji. Czym więc jest ten kwas — a dokładnie kwas fosforowy V — i co robi w DNA i Coca-Coli?
Kwas fosforowy – co to jest?
Kwas fosforowy to nieorganiczny związek chemiczny zaliczany do grupy kwasów tlenowych, składnik kwasów nukleinowych, czyli tych, które przechowują informacje genetyczne. Kwas ten znany jest także pod nazwą kwas ortofosforowy V, a jego wzór chemiczny to H3PO4. Sole i estry tego kwasu noszą nazwę fosforanów kwasu fosforowego. Fosforany występują powszechnie na ziemi pod postacią minerałów fosforanowych, np. apatytów. Są one wykorzystywane przy produkcji nawozów sztucznych oraz przerabiane w celu uzyskania kwasu fosforowego V. Natomiast to właśnie jony fosforowe znajdziemy w organizmach żywych, jako element wspomnianych już kwasów nukleinowych, czyli RNA i DNA.
W przemyśle kwas fosforowy V (nie mylić z kwasem fosforowym III) otrzymuje się w wyniku reakcji kwasu siarkowego i fosforanu wapnia. Z powstałej substancji oddzielany jest siarczan wapnia, który nie rozpuszcza się w wodzie. W branży spożywczej kwas fosforowy V wykorzystywany jest w roli regulatora kwasowości, „ukrytego” pod symbolem E338. A skoro mowa o E, musi pojawić się pytanie o szkodliwość.
Czy kwas fosforowy V jest szkodliwy?
Nie ma na to dowodów naukowych. Co prawda regularnie pojawiają się doniesienia, że kwas fosforowy zaburza metabolizm wapnia i powoduje osteoporozę oraz rozmiękanie kości i zębów, to naukowcy są w tej sprawie wciąż podzieleni. Zwłaszcza że jest nie tylko składnikiem napojów gazowanych, ale także występuje naturalnie w takich produktach jak ser typu Gouda (500 mg na 100 g), jajkach (312 mg na 100 g) czy mleku (90 mg na 100 g). Napój typu cola ma średnio 19 mg na 100 g fosforu. A skoro o tym piszemy, pora wywołać do tablicy Coca-Colę.
Kwas fosforowy w Coca-Coli
Puszka lub butelka Coca-Coli o pojemności 330 ml dostarcza do organizmu ok. 57 mg kwasu fosforowego. Czy to dużo? Średnie dzienne zalecane spożycie fosforu w Polsce według norm żywienia Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego wynosi 700 mg, natomiast w Stanach Zjednoczonych – 1.000 mg. Ponadto światowej sławy ekspert w dziedzinie osteoporozy, witaminy D i wapnia dr Robert Heaney uznał, że: Wpływ napojów gazowanych zawierających kofeinę oraz napojów typu cola z kwasem fosforowym na utratę wapnia jest bez znaczenia.
Wniosek? Aby utrzymać zdrowe kości, nie trzeba wykluczać ze swojego menu także tego typu napojów, o ile będą (ze względu także na inne składniki) spożywane od czasu do czasu, a nie stale, a cała dieta będzie prawidłowo zbilansowana.
Gdzie kupić kwas fosforowy? W punktach zajmujących sprzedażą artykułów chemii gospodarczej, ponieważ to… odrdzewiacz. Może dlatego za pomocą napojów typu cola można odkręcić zardzewiałe śrubki? 1 kg kosztuje ok. 12 zł i musi być używany tylko i wyłącznie zgodnie z przeznaczeniem i warunkami opisanymi na opakowaniu!
